بررسی عوامل اصلی بروز تصادفات وتغییر شدت آن در فصول مختلف سال در …

تقریباً تمام افسران پلیس، می توانند فرم های گزارش تصادفات را کامل نمایند. اگر این مساله به تناوب نیز انجام شود، لزوم آموزش و کسب تجربه را می سازند. در بیشتر موارد، این آموزش ها در دانشکده های پلیس ارائه می شوند. آموزش مداوم و درک افسران پلیس و دنباله روی آنها از دستورات تکمیل این فرم ها ضرورت دارد.
افسران پلیس بر این باورند که تکمیل این فرم ها در وهله اول برای اهداف بیمه ایی ضرورت دارند. این باورها آنها را از تکمیل دقیق و مطلوب فرم ها دور می نماید. در دوره های آموزشی، علاوه بر تکمیل این فرم ها، این نکات که مسئولین براساس اطلاعات جمع آوری شده توسط پلیس تصمیم گیری می نمایند و نیز این که هر یک از سوالات مندرج در فرم چه اهمیتی دارد و از آنها چه استفاده هایی مهمی می شود، تشریح می گردد.
با تکمیل گزارش های تصادف (یا در صحنه یا در پاسگاه پلیس)، بایستی برای یکنواخت بودن، قبل از آنکه به صورت میکرو فیلم درآیند یا وارد رایانه گردند، کنترل شوند. البته این کار می تواند در حین ورود اطلاعات به رایانه انجام شود. یک ساختار الگوریتمی می تواند خطاها را مشخص نموده یا حتی بعضی از آنها را تصحیح نماید(برای مثال، سطح آسفالت راه در تابستان نمی تواند یخ زده باشد، یا برای یک برخورد روبرو حداقل دو خودرو بایستی در تصادف درگیر باشند و….). اگر یک داده فراموش شود یا تناقضی بین داده های خاصی وجود داشته باشد که نرم افزار مربوطه، یا شخص کنترل کننده نتواند آن را تجزیه نماید، فرم ها بایستی برای تصحیح به افسر پلیس عودت داده شوند. تبدیل این داده به صورت آمار مستلزم زمان است، اما وقتی می شود یک مکان حادثه خیز یا یک تصادف را براساس نتایج یک تحلیل دقیق برطرف نمود، بایستی به تلاش ها برای ایجاد یک بانک اطلاعاتی قابل اعتمادتر ارج نهاد. (نیک زاد؛۱۳۸۶)
۲-۵-۱ اطلاعات کلیدی و مطلوب:
اطلاعات زیادی برای تامین نیاز همه گروههای استفاده کننده مورد احتیاج است. بنابراین کسب نظر گروههای بالقوه استفاده کننده کار، قبل از تعریف محدوده داده هایی که باید جمع آوری شوند، مفید خواهد بود.جمع آوری داده هایی که برای این گروه مفید نباشد، بی معنی و غیرضروری می باشد. حداقلی برای گردآوری داده ها وجود دارد و بایستی به موارد زیر پاسخ داده شود
محل وقوع تصادف، برحسب موقعیت جغرافیایی، نام جاده، فاصله از نقطه مشخص
زمان وقوع تصادف، برحسب مال، ماه، روز، ساعت
اعضای دخیل در تصادف، برحسب انسان، وسیله نقلیه، حیوانات، اشیاء کنار جاده و …
نتیجه تصادف، برحسب شدت جراحات، تعداد مصدومین، میزان خسارت وارده به جاده یا میزان خرابی خودرو
شرایط محیطی، بر حسب آب و هوا، نور و شرایط سطح جاده
علت وقوع تصادف،برحسب مسیر استفاده کننده از راه،خطاها، علل خطا، نوع تصادف، نوع خطاها علاوه بر موارد گفته شده، هر نوع اطلاعات دیگری مشروط به مفید بودن آنها، می تواند در بانک اطلاعات تصادف وارد شود. هر چه اطلاعات هدفمند تر و فشرده تر باشند، اقتصادی تر هستند، اما نبایستی منجر به نقص اطلاعات تحقیقاتی گردند. هر چه این اطلاعات جامع تر و سازمان یافته تر باشند، استفاده کننده بیشتری را به خود جذب می نماید، اما هزینه بیشتری را می طلبد. این هزینه ها می توانند توسط استفاده کننده گان تامین گردند.
۲-۵-۲ دسته بندی تصادفات جاده ای:
در اغلب کشورها:
تصادف تلفات دار، تصادفی است که در آن یکی از کسانی که در تصادف حضور داشتند، طی ۳۰ روزه پس از تصادف بمیرد.
تصادف شدید، تصادفی است که کشته ندارد، اما حداقل یک مجروح بستری شده در بیمارستان یا جراحت خاصی نظیر شکستگی استخوان، جراحات داخلی، بریدگی و زخم شدید و … دارد.
تصادف خفیف، تصادفی است که کشته یا جراحت شدید به همراه ندارد، اما حداقل یک مجروح با جراحات خفیف نظیر بریدگی ، رگ به رگ شدن، کوفتگی و … دارد.
تصادف خسارتی، تصادفی است که هیچگونه کشته یا مجروحی ندارد، اما همراه با خرابی وسیله نقلیه می باشد.
۲-۶ علل تصادفات:
علل تصادفات به دو دسته کلی تقسیم می شوند: ۱- علل فنی ۲- علل قضایی
۲-۶-۱ علل فنی تصادفات:
ترکیب اوضاع و احوال و شرایط و عواملی که بدون وجود یکی از آنها ، تصادف رخ نمی دهد. یعنی هر یک از علل به تنهایی عامل تصادف نبوده بلکه علل دیگری وجود داشته است که در وقوع تصادف موثر بوده است که قبل از وقوع حادثه وجود داشته اند .به هنگام بررسی در مورد اوضاع و احوال و عوامل مؤثر در تصادف باید توجه داشت که بعضی از آنها به طور متعارف و عادی و جزء علل تصادف محسوب می شوند، ولی در وقوع تصادف تاثیر چندانی نداشته باشند، که می بایست به دنبال علل واقعی آن رفت. بعنوان مثال در یک جاده لغزنده، احتمال وقوع تصادف وجود دارد؛ اما اگر دراین حالت راننده با وسیله نقلیه ای که از لاستیک یخ شکن و یا زنجیر چرخ استفاده نکرده است برخورد کند، علت تصادف را باید در خارج از لغزندگی پیدا کرد. مثال دیگر اینکه، از راننده فاقد گواهینامه هر آن ‌احتمال وقوع تصادف می رود، ولی اگر وی در تقاطعی پشت چراغ قرمز متوقف شده باشد و راننده دیگری که با وسیله اش از پشت با او برخورد کند، علت تصادف واضح است که از جانب راننده بی گواهینامه رخ نداده است به همین جهت می بایست به شرایط و کیفیت موثر در هر تصادف توجه کرد(معاونت آموزش ناجا،۱۳۷۷،ص۳۹).
۲-۶-۱-۱ انواع علل فنی تصادفات:
از نظر فاصله زمان و زمان وقوع تصادف عبارتست از : ۱- علل اولیه ۲- علل واسط ۳- علل مستقیم(فرایک ،۱۳۸۳،ص۱۴۱)
>علل فنی تصادفات در وقوع یک فقره تصادف، دارای تاثیر بسیاری است که متاسفانه اکثر کارشناسان به آن توجه ای نمی کنند. اکثر کارشناسان تنظیم گزارش مربوط به تصادفات در برگ مخصوص ،در محل که برای ذکر سه علت فوق منظور شده به منظور رفع تکلیف ، جملات کلیشه ای توسط آنان نوشته می شود .
۲-۶-۱-۲ اجزا ء ترافیک:
در ترافیک ۴جزء دخالت دارند که آنها را به صورت مربعی می توان نشان داد . این ۴جزء عبارتند از :۱ – انسان ۲- وسیله نقلیه ۳- راه ۴- شرایط اقلیمی.
ارکان ترافیک شامل سه بخش : انسان ، راه و وسیله نقلیه می باشد، که اخیرا از طرف کارشناسان شرایط اقلیمی نیز بر آن اضافه شده است . این ارکان در تصادفات نیز جزء اصول بوده و در تحلیل تصادفات هر کدام ازاین اجزاء به تنهایی قابل بررسی و تجزیه تحلیل می باشد، که مطالعه دقیق در خصوص میزان تاثیر هر کدام از این اجزاء در تصادفات و برنامه ریزی در رفع نواقص، می توان راهکارهایی را برای کاهش تصادفات ارائه نمود اگر این تحلیل منطقه ای و بومی باشد و شناسایی تهدیدات و زمینه های وقوع حوادث رانندگی در یک منطقه مورد مطالعه درست انجام شود، در کاهش تصادفات همان منطقه بسیار موثر خوا هد بود . نقش وسیله نقلیه در تصادفات اولین دیدگاه تاثیر مستقیم نقص فنی وسیله نقلیه که ممکن است ، حادث یا قبلی باشد قابل تامل است (معاونت آموزش ناجا،۱۳۷۷،ص۴۱).
 
شکل۱: ارکان ترافیک
چهار عامل فوق، در علل واسط، دخالت دارند. به عبارت دیگر نوع علل واسط، تحت تاثیر عواملی است که از ناحیه انسان، وسیله نقلیه، شرایط محیطی و راه بروز می کند .
۲-۷ تعریف علل واسط:
علل واسط یا قبلی، عبارتست از ایجاد شرایط و اوضاع غیر عادی و غیر قانونی چهار عامل فوق در تصادف به صورت انفرادی یا ترکیبی.
در بررسی سیر یک تصادف رانندگی ، وجود علل اولیه باعث به وجود آمدن علل واسط شده و آن هم که توسط عوامل چهار گانه فوق حاصل می شود، به یکی از علل چهار گانه مستقیم، متصل می شود. شناخت عوامل غیر عادی و غیر قانونی راه، شرایط محیطی و اقلیمی، انسان و وسیله نقلیه در هنگام رسیدگی به سوانح، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا با شناخت آنها می توان نسبت به کاهش تصادفات و ایمن سازی ترافیک اقدام کرد.شرایط محیطی و اقلیمی در سال های اخیر به مثلث ترافیک (آموزش، مهندسی ترافیک و اجرای مقررات) و ارکان ترافیک که شامل (انسان- وسیله نقلیه و راه) بود اضافه شده است و در حقیقت آنها به جای مثلث با مربع نشان داده می شود(معاونت آموزش ناجا،۱۳۷۷).
۲-۸ تصادفات جاده ای:
ترافیک روان و افزایش ایمنی تردد در محور‌های جاده ای نیازمند ایجاد زیر ساخت‌های لازم است این مساله خود به دو فرآیند عمده تقسیم می‌شود. یکی آن دسته از فعالیتها و زیر ساخت‌ها که به افزایش ایمنی تردد می‌‌انجامد و منجر به کاهش تصادفات و تقلیل آمار مصدومین و کشته شدگان حوادث جاده‌ای می‌شود و دیگر آن بخش از اقدامات که به حرکت روان و بدون مانع در جاده‌ها کمک می‌کند.
در هر صورت رسیدن به این وضع مطلوب نیازمند ایجاد زیر ساخت‌های لازم است که شامل راه مناسب، وسیله نقلیه ایمن و عامل انسانی آموزش دیده می‌شود. راه مناسب به جاده‌ای می‌گویند که از نظر مختصات مهندسی و علائم نصب شده استاندار باشد. از طرف دیگر راه مناسب باید بخشنده باشد. به این معنا که اگر عامل انسانی هنگام عبور از جاده مرتکب تخلف شد، ویژگی‌های جاده، تخلف انسان را پوشش دهد و مانع از بروز یک سانحه شود.
علائمی که در جاده‌ها به شکل استاندارد نصب می‌شوند در حقیقت میزان بخشندگی و پوشش تخلفات عامل انسانی را افزایش می‌دهند. به عنوان نمونه علائمی نظیر «اکستروژن» یا شیارهای برجسته حاشیه جاده، راننده خواب آلود را هوشیار می‌کند و مانع از بروز فاجعه می‌شود یا حتی حفاظ‌ها و گاردریل های بدنه مسیر از خروج خودرو از جاده جلوگیری می‌کند. پس جاده با داشتن علائمی این چنین بخشنده می‌شود و تاحد امکان از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که بیشترین تصادفات جاده‌ای در استانها در فاصله ۳۰ کیلومتری مبادی شهرها رخ می‌دهد که این مشکل ناشی از دسترسی نامتوازن رانندگان خودروها به خدمات جاده‌ای و همچنین توسعه بی‌رویه و غیراصولی تاسیسات خدماتی بین راهی و در نتیجه کاهش ضریب ایمنی جاده‌ها در این فاصله از شهرهای استان است.