لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 62

انگشت‌شمار-کم-معدود

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

 

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)

دود چراغ-کشیدن شیره

آب دادن بند-خود را لو دادن-فرصت را از دست دادن

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

رنگ آمیزی-آمیختن رنگ های گوناگون به هم

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

خروس جنگی-کسی که به اندک چیزی به ستیزه برمی خیزد

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار
پینه زدن-وصله کردن
تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر
خاله خرسه-دوست نادان
چانه لغی-راز داری نکردن

چول کردن-شرمنده کردن

راه بندان-حالت بسته بودن راه-قطع رفت و آمد

دُنگ-سهم-حصه

جوش زدن دل-نگران و مضطرب بودن-در دلهره به سر بردن

زدن به چاک-در رفتن-جیم شدن

رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

الحق(به‌راستی، حقیقتن)

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

خانم بازی-معاشرت با زنان هرزه

دور دست-جایی دور

 

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

چشم و چراغ-شخص مورد علاقه-محبوب

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)

 

دور کسی یا چیزی را خیط کشیدن-با کسی قطع رابطه کردن-از خیر کسی یا چیزی گذشتن

بند کردن-محکم کردن

جار و جنجال-داد و فریاد-نزاع و کشمکش

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

 

به گوزی بند بودن-سست و ناپایدار بودن

راه مکه-کهکشان

حرف چند پهلو-سخن مبهم و دارای چند معنی

رقاص خانه-دشنام گونه ای برای برخی جاها-جاهای بی حساب و کتاب و شلوغ و پلوغ

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

خش و خش-نگا. خش خش

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

توی دل کسی خالی شدن-ترسیدن-ناامید شدن

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

از راه نامشروع ) به پول و ثروت رسیدن

دله بازی-رفتار آدم دله

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

دست کردن-دست فرو بردن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

خلا-مستراح
ریش شدن-ریش ریش شدن
رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

از کسی رودست خوردن-از کسی فریب خوردن

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

 
جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

دسته هاون-استوانه ای فلزی یا چوبی برای کوبیدن چیزها در هاون

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن

زیر و بالا گفتن-دشنام های زشت به کسی دادن

رُک زده-زل زده-خیره شده
 

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

خِر کسی را گرفتن-نگا. خر کسی را چسبیدن

خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس

از چشم افتادن-مورد بی مهری قرار گرفتن-بی‌اعتبار شدن

 

 

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

رو کردن-روی آوردن-آشکار کردن-به رخ کشیدن

 

از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

چاسان فاسان-آرایش-بزک

بیرون رفتن-به توالت رفتن

آب نخوردن-درنگ نکردن
به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

جزاندن-آزار و اذیت کردن
چار سر-حرف مفت-متلک

پیش کنار-بیضه-خایه
خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده

 

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

چروک انداختن-چین انداختن

از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند

 

حول و ولا-تقلا-دست و پا زنی
بی پرده-رک و صریح-آشکار

از چپ و راست(از همه سو، از همه جا)

دود گرفتن-پُک زدن

آهنگ ریپ‌دار-آهنگی که یک ضرب آن کم باشد

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

بی چیز-تهی دست-فقیر

انگشت‌شمار-کم-معدود

تار و تنبور-همه گونه آلات نوازندگی

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

تقدس مآبی-خود را به دروغ پارسا و پرهیز کار وانمود کردن

تاب برداشتن-خم شدن-شکم دادن-لوچ شدن چشم

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند

از قلم انداختن-از یاد بردن-مورد بی‌توجهی قرار دادن
 

خیر مقدم-خوش آمد
خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

چهار طاقی-فضای سقف دار و بدون در

انگشت به دهان-حیرت‌زده-سرگشته

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

 

دلخور-رنجیده-ملول-گله مند

پشت بام-سقف بیرونی بام

بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

 

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن

چِککی-فوری-به سرعت

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)

دزدی گرگی-دله دزدی
خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

دانه دانه-یک یک

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی

خرج تراشی-هزینه درست کردن

 

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

 
پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

تکه پاره کردن-پاره پاره کردن-تکه تکه کردن

 

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس
زبان پس قفا-نوعی گل است
 

رودربایستی-ملاحظه-مراعات-شرم و حیا

تکان خوردن-ناگهان ترسیدن-جاخوردن-از جا حرکت کردن

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی)

چُغُل-سخن چین

 

از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

 

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

برداشتن-قبول کردن-اختیار کردن

چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

خرده خرجی-خرج های اندک
پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

رو شویی-ظرف یا دستگاهی که برای شستن دست و صورت نصب می کنند

تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است

جببه گرفتن در مقابل کسی-با کسی مخالفت کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

 

زبان درازی-گستاخی در سخن گفتن-عمل آدم زبان دراز

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

خاله وارفته-آدم شل و ول و شلخته

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن
بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

چاره ساز-خداوند

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه
جگرکی-جگر فروش

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند

پا به پا شدن-تردید داشتن

تنبان فاطی- برای فاطی تنبان نشدن

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله

آستین افشاندن(رقصیدن، انکارنمودن، انعام دادن)

 

انگشت به دهان(حیرت‌زده، سرگشته)
زدن رای کسی-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

 

اوا خواهر-مرد زن‌نما-مردی که علائق زنانه دارد

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)
برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

دست روی دست گذاشتن-وقت گذراندن-به کاری دست نزدن

از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)
از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن
داغ به دل کسی گذاشتن-کسی را عزادار کردن

خیرات کردن-چیزی را

اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا

دست و پا پنبه ای-دست و پا چلفتی-بی عرضه-بی دست و پا
تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن
پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

این در و آن در زدن-برای انجام کاری کوشش بسیار کردن
به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل
زالو-آدم سمج
 

پوست پیازی-نازک و بی دوام

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

پیه آوردن-چاق شدن

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

دستِ دلبر-گران قدر-عزیز
خیط کاشتن-خطا کردن

زیر درختی-میوه هایی که زیر درخت فرو می ریزند
خوش قد و بالا-خوش اندام-بلند بالا

الحق و الانصاف-انصافن-حقن

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

پیش بودن-جلو بودن-برتری داشتن

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

 

تق سرما شکستن- تک سرما شکستن

اِحلیل خوردن(فریب خوردن)

 

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

حالا نه و کی-از دست ندادن فرصت-غنیمت شمردن فرصت
 

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

 

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

 

دست زیر بال کسی کردن-کسی را یاری کردن

اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن
دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

پر و پاچه-پا-پاچه
جار زدن-سر و صدا راه انداختن-همه را با خبر کردن-رازی را بر ملا کردن-فریاد کشیدن

زبانی-شفاهی

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن
زیر دین رفتن-قرض دار شدن-مدیون شدن

بازار پسند-مورد پسند خریدار و فروشنده-قابل فروش

پُلوغ-ازدحام-بی نظمی

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن

دو لا پهنا-پارچه ای که عرض آن دو برابر عرض پارچه های معمولی است
زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن
دماغ سوخته شدن-بور شدن-خجالت زده شدن-ناکام شدن
حول و حوش-دور و بر-گوشه و کنار
زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

خوش وعده-آن که به وعده اش وفا می کند

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

ازخودراضی(متکبر، خود پسند)

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

 
زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

تر و تازه-شاداب-شسته و رفته

حاج خانم-عنوان احترام آمیز برای زنان مسلمان سالمند

از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

پیه گرگ مالیدن بر کسی-کسی را از چشم دیگران انداختن

ابوقراضه-ابوطیاره
اُق زدن-بالا آوردن

اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن

 

 

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

رشته ها را پنبه کردن-کارهای انجام شده را به باد دادن

بالینی-کلینیکی

حرام و حرس-ریخت و پاش

خیط کردن-نگا. خیت کردن

پا توی کفش کسی کردن-با کسی در افتادن-به آزار کسی برخاستن

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

جان کلام-اصل مطلب

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

آهوی خاور(آفتاب)

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

 

چیز به هم بافتن-راست و دروغ سر هم کردن

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

پر کردن کسی-کسی را تحریک کردن

حرص و جوش-عصبانیت

جفتک زدن-نگا. جفتک انداختن

خرمن-انبوه و پرپشت

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

درز گرفتن-کوتاه کردن سخن-اصطلاح خیاطی برای کوتاه کردن اندازه ای در لباس

روی هم رفته-جمعن-بر روی هم
آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن
آشی بودن زندگی(نامساعد بودن حال و احوال)
دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس
رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

آجر شدن نان-از بین رفتن درآمد

تفنگ بادی-تفنگ ویژه ی بازی کودکان

جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

 

چلو-برنج آب کشیده

چاره ساز-خداوند

دنیا دیده-آزموده-سرد و گرم چشیده

آبشان از یک جوی نرفتن(همداستان شدنشان ممکن نبودن، با هم نساختن)

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

 

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

رو دادن-گستاخ کردن-جسارت دادن

افتادن دست-از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم
اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

دو لا پهنا-پارچه ای که عرض آن دو برابر عرض پارچه های معمولی است
چانه لغی-راز داری نکردن
تو سر کسی زدن بر کسب-منت گذاشتن-به رخ کسی کشیدن

خیس شدن-تر شدن

آلکلی-معتاد به الکل

انگشت به دندان گزیدن-متحیر شدن-حسرت خوردن
دک و دنده-بالا تنه
 

پابوسی-زیارت

چل مرد-مرد کوتاه قد

به صرافت افتادن-به فکر انجام کاری افتادن

زیادی حرف زدن-سخنان خارج از موضوع یا بیرون از صلاحیت گفتن-وراجی کردن
اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن-اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

اردنگ(تیپا، لگدی با نوک پا)
چشته خور شدن-بهره و نصیب بردن از کسی
بی بته-بی اصل و نصب-بی پدر و مادر

دَم ریز-پشت سر هم-پیاپی-متوالی

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

دختر بچه-دختر کم سن و سال

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ