کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 251

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

زیر سبیل در کردن-به روی خود نیاوردن-درگذشتن

افتادن تشت کسی از بام-رسوا شدن-باز شدن مشت کسی

جرات داشتن-دلیر بودن-جسارت داشتن

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند

تخت خوابیدن-راحت و آسوده خوابیدن
پینکی رفتن-چرت زدن

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

اخلاق سگی-تندخویی بیش از اندازه-ناسازگاری با همه

زد و بند کردن-ساخت و پاخت کردن-توطئه کردن

باب-مرسوم-معمول

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

زن آمدن-دشنامی در مقام تحقیر و ریشخند

زمین گذاشتن سر-مردن

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

دندان شکن-قاطع-محکم
دیمی-کشت که از آب باران آبیاری شود-بدون برنامه و حساب-بی هدف
بازداشتی-زندانی موقت

 

آب لمبو-چلانده‌شده-فشرده

دو به دست کسی افتادن-به دست آوردن فرصت برای اعمال نظر-قدرت نمایی یا انتقام جویی

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)

دهنه سرخود-بی بند و بار

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)

دیر کرد-تاخیر-تعویق
چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

 

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

حرف نشنو-خیره سر و یکدنده

خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن

آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)

 

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن-ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن

چشم از کاسه درآمده-چشم وزقلمبیده-چشم بیرون زدن
زاچ-زائو

رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

 

اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)
زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن
دخانیات-کشیدنی ها مانند توتون و تنباکو و مانند آن ها
از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن
چروک انداختن-چین انداختن

 

پیش کردن در-بستن در

درگاهی-آستانه

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)

دبیرستان-آموزشگاه برای دریافت دیپلم متوسطه

خفه خون-خفقان

تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

برادر تنی-برادر حقیقی

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

راست شدن-رو به راه شدن

چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن
زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

 

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن-از باران به ناودان پناه آوردن

جناغ-استخوان جلو سینه ی مرغ
رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی

پا منبری-شاگرد روضه خوان

چلو خورش-غذایی مرکب از چلو و یک نوع خورش

دوا گُلی-دوا قرمز-پرمنگنات

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

جشن گرفتن-سور بر پا کردن

رفتن توی بحر چیزی یا کسی-در چیزی یا رفتار کسی دقیق شدن
بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

از خود بودن-خودی بودن-محرم بودن

ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه

خبره-ماهر-استاد

دست بلند کردن-بالا بردن دست به نشانه ی آمادگی پاسخ گویی-اعلام رای و نظر

 

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

 

چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

 
ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

چل و چو افتادن-شایعه در دهان مردم افتادن

خودفروش-فاحشه-خائن

 
پا سوز-عاشق شیفته

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

 

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

تنوره زدن-چرخ زدن و گرد شدن

بلغمی مزاج-آدم خونسرد و اخمو

جمع کردن-گرد آوردن

پی نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر خود باز کردن

چار دستی-قمار چهار نفری

حمله ور شدن-یورش بردن

 

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

خوردن چیزی به چیزی-جور بودن چیزی با چیزی
به هم زدن حال-موجب بالا آوردن شدن

دماغ را بالا کشیدن-اظهار نارضایتی کردن

خلیفه-مبصر مکتب خانه-ارشد کلاس

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

پینه-وصله-پوست سخت شده

دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

دوبل-دو برابر
حشک شویی-شستن لباس با مواد شیمیایی با کمی یا بدون آب

آدم چوبی(بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی)

پَرت-بی معنی-مزخرف-دور افتاده-خلوت

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر
پابوس-زیارت

چه چه زدن-خواندن بلبل-سخت خوش آواز خواندن

خرچنگ قورباغه-کج و معوج-درهم و برهم

تزریقات چی-کسی که کارش تزریق آمپول است

 

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

دلقک بازی-مسخره بازی

حواس پرت-پریشان حواس-فراموش کار
خشک زدن-مات و مبهوت ماندن

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

دور سر گرداندن-بلاتکلیف گذاشتن-معطل گذاشتن

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

افتاده(فروتن، متواضع)

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند
باب دهان-موافق سلیقه-مطابق میل-خوشایند

اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)

باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن

رقاص خانه-دشنام گونه ای برای برخی جاها-جاهای بی حساب و کتاب و شلوغ و پلوغ

بازارچه-گذرگاه سرپوشیده با چند مغازه و دکان

روی سر گذاشتن و حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را در حق کسی نشان دادن

خشت مالیدن-چاخان کردن-لاف زدن

 

 

زور آوردن-زیر فشار گذاشتن-در تنگنا قرار دادن

چرک گرفتن-کثیف شدن-پاک کردن چرک

 

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

پینه-وصله-پوست سخت شده

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند

 

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

چرب و چیلی-پر چربی-پر روغن
آب را گل آلود کردن-برای سود خود کارها را به هم زدن
بیرون روش-اسهال-شکم روش

 

از شیر مرغ تا جان آمیزاد-از سیر تا پیاز

بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده
بی معنی- بیخود

روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن
از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

آدم ثانی-حضرت نوح

ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

راست و ریس-موانع و معایب
رودرواسی-رودربایستی

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

زمانه بازی کردن-با زبان بازی و چاپلوسی رفتار کردن

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

 

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی
پساب-آبی که پیش از این در آن چیزی خیسانده یا جوشانده باشند

 
داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

 

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن
ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

چله نشینی-خانه نشینی

استخوان‌فروش(ستایشگر آبا و اجداد)

پشت کسی را داشتن-هوای کسی را داشتن-از کسی حمایت کردن

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

چار راه-محل تقاطع دو راه

خرده کاری-کار جزیی

چتوَل-یک چهارم

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

خرده حساب با کسی داشتن-با کسی دشمنی قبلی داشتن

جُربزه-قدرت-توانایی

رشته ها را پنبه کردن-کارهای انجام شده را به باد دادن

این سفر-این بار
خدا کند-ای کاش
افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)
از بن گوش(کمال بندگی و خدمتکاری)

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

خانه خراب کردن-بدبخت کردن-بی چیز کردن

پنج تن آل عبا- پنج تن

توپ زدن-روی دست حریف برخاستن-کلک زدن

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

چیز خور-مسموم شده

 

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

جِر جِر کردن-چیزی را پاره پاره و ریز کردن-مانند کاغذ و پارچه

آمد(فرخندگی، خوش‌قدمی)

در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم)

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

از کسی رودست خوردن-از کسی فریب خوردن

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن

تحت الشعاع بودن-زیر نفوذ و تاثیر دیگری بودن

درق درق-صدای خوردن دو چیز سخت به هم

زود رنج-نازک دل-حساس

اشک خنک(گریه‌ی ساختگی)
دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

انگشت بر چشم نهادن-پذیرفتن-مسلم دانستن

چِخی-سگ

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی

از چیزی گلی چیدن(از چیزی بهره بردن)
بالا تنه-از کمر به بالای بدن

ارباب حجت(اهل منطق)

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا
تکه ی کسی بودن-مناسب کسی بودن

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

خود را گرفتن-فخر فروختن-کبر و نخوت نشان دادن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

تو ریختن دل-سخت نگران شدن و ترسیدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار

ابرو زدن(رضا دادن، اشاره کردن)

حرف گوش کردن-حرف شنوی داشتن

فرمان چرخیدن به سمت چپ در آموزش نظامی

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

 

از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

از شیر گرفتن-به دوره‌ی نوزادی پایان دادن

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن

تو جیبی-پول مختصری برای برخی هزینه های روزانه

دمرو-کسی که دمر خوابیده

 

از دل و دماغ افتادن-شور و نشاط خود را از دست دادن-بی‌حوصله شدن

آب به چشم آمدن-طمع کردن

از سکه افتادن(ار رونق افتادن، از دست دادن زیبایی)

این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن
 

 

خرکچی-چارپادار

الف شدن اسب-هر دو پا بلند کردن اسب

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن
تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

دل رحم-مهربان

آستین تر داشتن(بسیار گریه کردن)

داد و قال-داد و فریاد-قیل و قال

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)

چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

برزخ شدن-ناراحت شدن

 

خانم-زن بدکاره-هرزه

از شیر گرفتن-به دوره‌ی نوزادی پایان دادن

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

چین و چوروک-چین و شکن

اهل دود(سیگاری)

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه
دل دل زدن-نفس نفس زدن-تپیدن شدید قلب

اوضاع احوال(وضع و حال)

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

خدا به رد-در پناه خدا

حسن دله-آدم ولگرد و بیکاره

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو
تخم چشم-مردمک چشم
بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن
از چپ و راست(از همه سو، از همه جا)

پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی-با کسی در افتادن

رنگ به رنگ شدن-از خجالت یا خشم سرخ و زرد و سفید شدن

چندش-لرزش ناگهانی بدن-حالت نامطبوع

از دهان مار بیرون آمدن-هیچ کجی در کسی نبودن-راست بودن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن
دله دزدی-عمل دله دزد
 

آبکش کردن-سوراخ سوراخ کردن

چیز خور-مسموم شده
بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

 

زود فهم-کسی که زود چیزی را درک می کند

خوش دوخت-لباسی که به اندازه و برازنده دوخته شده باشد
از حال رفتن(بی‌حال شدن، غش کردن)

تو در تو- تو به تو

رشوه گیر-رشوه خوار

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

پشکل-سرگین حیوانات اهلی
درینگ درینگ-صدای شکستن شیشه-صدای برخورد پیاپی چیزی به فلز یا شیشه

دخل داشتن-ربط داشتن-مربوط بودن

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)
اسب چپ با همدیگر بستن(با هم کینه و دشمنی داشتن)

تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

آخرین تحویل-قیامت

 

جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

 

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)
تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

از خدا خواستن-در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است

 

جفنگ-یاوه-سخن بی هوده-هرزه

چشم زهره-ترس

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود