لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 162

از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)
افتادن توی هچل-گرفتار دردسر و ناراحتی شدن

این جور که بویش می‌آید-چنان که از ظواهر امر پیدا است-از فرار معلوم

نیروی انجام کاری را داشتن
پته ی کسی روی آب افتادن-راز کسی فاش شدن-رسوا شدن
جفت کردن کفش های کسی-بیرون کردن کسی از جایی

اُتُل(شکم، اتوموبیل)

اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی

اهل دود-سیگاری

بختک-کابوسی به شکل هیکل که در خواب بر سینه ی شخص نشسته و مانع تنفس آزاد او می شود

زُل زدن-خیره نگاه کردن

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند
زردنبو-زردمبو

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

چاک و چیل-لب و لوچه-پک و پوز

آبدار-سخت-شدید-سنگین

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

 
حقه باز-شعبده باز-تر دست-مکار

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

در رفتن سخن از دهن-سخنی بی اراده گفتن

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن
دوام آوردن-استقامت کردن

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

جِر زن-کسی که در بازی یا کاری دبه در می آورد

تنبان درآر-بی حیا-دریده
آب‌زیرکاه(حیله گر، فتنه انگیز، دو رو)

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

اهل دود-سیگاری

 

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

 

پشم علیشاه-درویش بی قدر
به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن
بی مخ-بی عقل-شجاع

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

بیا بیا- برو برو
دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

آویزان کسی شدن(طفیلی کسی شدن)

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

خرپا کوب-کسی که کارش ساختن خرپا است

زور زدن-فعالیت زیاد کردن-به کار بردن زور و نیرو

زیر دل زدن-تهوع آوردن
از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

 

جیز شدن-سوختن در زبان کودکان

آن روی کسی بالا آمدن-خشمگین شدن

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

جُستن-چیز گمشده را یافتن

پَرِ گوش و-پره لاله ی گوش
اسم شب(کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب)

زیر سر کسی بلند بودن-فریفته شدن به وعده های به تر-کسی که روزگار ناداری خود را فراموش کرده است

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن

خرده کاری-کار جزیی

به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی

 
این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)

آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)
خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

 

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

راست کردن-بلند شدن آلت تناسلی مرد-ایستادگی و پافشاری کردن-پیچیدن به پر و پا

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

تف به روی تو-زهی بی شرم که تویی

خوش ظاهر-دارای ظاهر آراسته-کنایه از بدجنس
چارک-یک چهارم

خاکه-خرده ی هر چیزی

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

چاک و بست نداشتن دهان-دهان لغ بودن-رازدار نبودن

اشتباه لپی(اشتباه لفظی)

خاک کردن-دفن کردن-در گور نهادن-پشت حریف را در کشتی به زمین رساندن
از کف دست مو برآمدن-روی دادن پیشامدی غیرممکن

تا-توانایی

خرده فرمایش-فرمانی که از فرمانده ی نالایق و کوچک تر صادر شود-دستور بی جا

رشته ها را پنبه کردن-کارهای انجام شده را به باد دادن
دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

دس دسی-خطابی همراه با دست زدن به کودکان نوپا

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

از این حرف‌ها(مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد)

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

پاک-به کلی-یکسره

آواز دادن(خواستن)

جایی-مستراح-توالت

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

 

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

بی باعث و بانی-بی کس و کار-بی سرپرست

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

دهان کسی چاک و بست نداشتن-ناتوان بودن در رازداری

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

 

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

 

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

خبر-گزارش رویداد

پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن

چیلک دان-چینه دان

چُر-ادرار

خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟

 

راه اندازی-راه انداختن
ازدست‌رفته(عاشق)

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

به هم زدن-قطع رابطه کردن

زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها

پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

چپ رو-تند رو
بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

 
رفتن گوش-ناراحت شدن گوش از سر و صدا

 
پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون
دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

خراب کردن-زرد کردن-آلودن لباس-نظم کار چیزی را به هم زدن

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

 

دار و ندار-کل دارایی-تمام هستی

ریزه خوانی کردن-غرغر کردن-نق زدن-ایراد گرفتن
از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

زیر سایه ی کسی بودن-در پناه کسی بودن-از پشتیبانی کسی برخوردار بودن
افسرده‌بیان(بی‌هوده و بی‌مزه‌گو)

خیره-بی شرم-پر رو
چشم خوردن-نظر خوردن
 

به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی
ریز ریز-خرد شده-کاملن خرد
آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

چِخه-نگا. چِخ

 

آب رفتن زیر پوست کسی(پس از لاغری کمی فربه شدن)
به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند
بالا آوردن-استفراغ کردن

دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده

جان جانی-صمیمی-یکدل

آک‌بند(نو واستفاده‌نشده، هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده، دست اول)

آمده(شوخی و لطیفه)

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز

درگاهی-آستانه

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن

به رگ غیرت کسی بر خوردن-سخن یا عملی بر کسی ناگوار آمدن

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

خوش انصاف-با انصاف-منصف

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

اهل کوفه-سست پیمان-بی‌وفا و غیرقابل اعتماد

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

آهو چشم-معشوق-شاهد
 

آبستن فرزندکش(دنیا، روزگار)
خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد
از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)
اکبیری-زشت-بی‌ریخت
جایی که عرب نی انداخت-جایی پرت که در آن جا خبری از کسی نمی آید
آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

بسلامت-همراه با تندرستی-تندرست-در پاسخ به خداحافظی گفته می شود

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن
برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

چای دبش-چای مرغوب که دهان را گس کند

خشکه مقدس-متدینی که جز اطاعت از ظاهر احکام دینی به چیزی تن نمی دهد
چرت کسی را پاره کردن-ناگهان کسی را از خواب بیدار کردن

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن
حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن
د ِ-پس-آخر

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

 

آغ و داغ-سخت مشتاق و شیفته
دست آموز-تربیت شده-آموخته

انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

پاتال-سالخورده-پیر

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

به درک واصل شدن-به درک رفتن-برای با نفرت خبر مرگ کسی را دادن بکار می رود

 

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

احوال گرفتن(جویای حال شدن)

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

ارزانی(بخشیدن، دادن)

 
دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

بغل خوابی کردن-نزدیکی کردن

چشم زهره-ترس
آسمان به ابرو پوشیدن(پنهان ساختن امر آشکار)

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

چغلی کردن-شکایت کردن

الکی-بی‌هوده-بی‌خود-دروغکی
در بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

حمله-بیماری غش-صرع

پیش بها-بیعانه

حاشیه دار-کناره دار

 
به دست و پای کسی افتادن-با التماس تقاضای ترحم کردن-نهایت خاکساری کردن

دست و پا پنبه ای-دست و پا چلفتی-بی عرضه-بی دست و پا

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

تخت و تبار-خوب و رو به راه

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

بی مناسبت-نابجا-نامربوط

خوب کردن-درمان کردن-شفا دادن

جاپایی برای خود باز کردن-خود را به جایی بند کردن

 
بد سابقه-بد پیشینه-دارای گذشته ی بد

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

باریک اندام-لاغر و ظریف

 

تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن

آینه‌ی دست-تیغ و خنجر

پایان نامه-رساله ی پایان تحصیل
ادرار کوچک-شاش

 

راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن
آمدن-آغاز به کاری کردن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

چیل-آدم بد بیار

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

بیخ ریش کسی ماندن-روی دست کسی ماندن

دلی از عزا درآوردن-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل خوردن-به خوشی ساعتی را گذراندن

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

چپه-کجی به یک سمت

تَخم-مهمل تَخم

اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

 

بد هوا-کسی که به خیال های بلند تر از حد و حق خود افتاده باشد

چشم انداختن-نگاه کردن

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

پیش بینی کردن کار یا شخصی

 

خوره-جذام-آکله

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک
پالان گذاشتن بر کسی-کسی را خر کردن-فریب دادن

 

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده
چاروادار قمی بودن-هم از توبره خوردن-هم از آخور

آمدن-آغاز به کاری کردن

 
بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن
آفتاب گرفتن-زیر آفتاب خوابیدن

از شیر گرفتن-به دوره‌ی نوزادی پایان دادن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

چشم ِ غربال-سوراخ های غربال

پِخ-صدایی برای ترسانیدن کسی

زبر و زرنگ-چابک و فرز